ادبیات کودک و نوجوان از گونه های حائز اهمیت و مؤثری است که سال هاست مورد توجه و محل قلم فرسایی نویسندگان مختلف و ناشران مطرح است؛ تا جایی که ناشرانی به صورت تخصصی تولید و فروش این نوع از ادبیات را دنبال می کنند.
مهم ترین مسئله در زمینۀ ادبیات این ردۀ سنی، شناخت دنیای دوران کودکی و نوجوانی و مهارت مواجهه با آن از دریچۀ ادبیات است تا یک اثر بتواند علاوه بر ایجاد شوق و رغبت نسبت به کتاب خوانی در این سنین، تأثیری هدفمند در آگاهی بخشی این طیف سنی داشته باشد.
یکی از موفق ترین و ماندگارترین آثار منتشر شده در این فضا، مجموعۀ «قصه های خوب برای بچه های خوب»، نوشتۀ مرحوم مهدی آذر یزدی است که با گذشت سال های سال از نخستین انتشار آن و از طرفی انبوه آثار تولید شده در ژانر کودک و نوجوان در طی این سال ها، هنوز از محبوبیت و فروش بالایی برخوردار است.
آذر یزدی اولین نویسنده ای است که در ایران به صورت جدی دغدغۀ نوشتن داستان برای کودکان و نوجوانان را داشت و به همین دلیل، لقب «پدر ادبیات کودک و نوجوان ایران» را به او داده اند.
او در سال ۱۳۳۵ و در سن ۳۵ سالگی، پس از آن که قصه ای از «انوار سهیلی» که یک بازنویسی از کتاب «کلیله و دمنه» به قلم «حسین واعظ کاشفی» است، در چاپخانه توجه اش را به خود جلب کرد، به فکر ساده نویسی قصه به صورتی که مناسب کودکان و نوجوانان باشد افتاد و این جرقه، ایدۀ اولیه و زمینه ساز خلق جلد اول کتاب «قصه های خوب برای بچه های خوب» شد.
دورۀ هشت جلدی «قصه های خوب برای بچه های خوب» که شامل دفترهای «قصه های کلیله و دمنه»، «قصه های مرزبان نامه»، «قصه های سندباد نامه و قابوس نامه»، «قصه های مثنوی مولوی»، «قصه های قرآن»، «قصه های شیخ عطار»، «قصه های گلستان و ملستان» و «قصه های چهارده معصوم» است، با زبانی روان و ساده و با ملاحتی دل نشین، می تواند کودکان و نوجوانان را با ادبیاتی از جنس خود آن ها با گنجینه ها و میراث مکتوب ملی و مذهبی برجسته آشنا کند و شروعی باشد برای عادت بیشتر به مطالعه. نویسنده در این آثار با مراعات ذائقۀ سنی مخاطب هدف، تلاش کرده مضمون اصلی و محوری هر قصه و یا هر متن را با پرهیز از هرگونه دشوار نویسی و تکلف زبانی، منتقل کند.
این اثر، خصوصاً در زمان انتشار اولیۀ آن، از بکرترین ایده های نوشتاری در عرصۀ ادبیات کودک و نوجوان بود و توانست جایزهٔ یونسکو و نیز جایزهٔ سلطنتی کتاب سال را دریافت کند و تا کنون به زبان های اسپانیایی، ارمنی، چینی و روسی ترجمه شده است.
مجموعه قصه های خوب برای بچه های خوب (8جلدی)
930,750 توماناز نکات جالب توجه در این مجموعه، حضور متفاوت شخص نویسنده به ابتدا و انتهای کتاب است. وی در کتاب هایش یک مقدمه دارد برای بچه ها و یک مؤخره برای بزرگ ترها. در مقدمه، او پس از معرفی اجمالی کتاب به بچه ها می گوید: «همان طور که همۀ بچه های خوب کتاب های اول و دوم و...را خواندند و پسندیدند و به دوستان خودشان هم خواندن آن را سفارش کردند، امیدوارم این کتاب را هم بخوانند و اگر خوششان آمد، به دوستانشان هم سفارش کنند آن را بخوانند.»
در این خطاب کوتاه، می توان به مهارتِ شناختی و مخاطب مداری نویسنده در احترام به شخصیت و نظر بچه ها و از طرفی دادن فرصت فکر و تصمیم گیری به آن ها پی برد که خود از مهم ترین توانایی ها در راستای جذب محترمانۀ خواننده است که نمونۀ دیگر این هوشمندی را در نام خود این مجموعه می توان دید.
او همچنین در مؤخره، خطاب به بزرگ ترها می گوید: «من در هفت رشته لیسانسیه نبودم و از شش دانشگاه به اخذ درجۀ دکتری نائل نشده بودم و تا بیست سالگی کتابی در زمینۀ خواندنی های کودکان نخوانده بودم...آن گاه که به کتب کودکانه چشم باز کردم، خود را یافتم از دوران کودکی گذشته و کودکی و جوانی نیاموخته؛ و با این احساس غبن تا توانستم جست و جو کردم و آن چه را تا نیمۀ عمر در کلاس ها می خوانند، از پیش خود در کتاب ها خواندم و در میان آثاری که برای کودکان گرد کرده بودند، کتاب خوب کم دیدم.»
مجموعۀ «قصه های خوب برای بچه های خوب»، با ویژگی های ممتازی مثل دوری از پُرحرفی و رعایت ایجاز، برخورداری از تنوع موضوعی و داستانی، پیام دار بودن کاربردی قصه ها، زبان سالم و سلیس و گسترۀ دامنۀ تحقیقی که پشتوانۀ کتاب هستند، هنوز جایگاه بسیار ارزشمندی در ادبیات کودک و نوجوان دارد و اگر نگوییم بهترین، یکی از بهترین و جامع ترین آثار موجود در این گونۀ ادبی است که می تواند دوستی شیرین زبان و آگاهی بخش برای سنین ابتدایی زندگی انسان باشد.
حضرت آقا فرمودن در تربیت فرزندانشون ازین مجموعه استفاده کردن،
با اینکه بچه ندارم اما از الان تهیه کردم…
معرفی خوبی بود
مجموعهٔ بی نظیری هستند. فکر کنم هشت یا نه سالم بود که با همین کتاب‌ها عاشق قصه و ادبیات و مطالعه شدم.