حمله به عراق(آنچه رسانه ها به شما نگفتند)

دوازده سال پس از آغاز جنگ عراق و نبرد نیروهای ائتلاف بین المللی به رهبری آمریکا در عراق، برخی از روزنامه ­نگاران آمریکایی این جسارت و قدرت را به دست آورده اند تا بر مبنای دیده ­ها و تجربیات خبری و تحلیل­ های خود برداشتی آزاد و بسیار متفاوت از نقش کشورشان در بزرگ­ترین بحران نظامی قرن معاصر را ارائه دهند؛ برداشتی که کتاب «حمله به عراق؛ آنچه رسانه ها به شما نگفتند» شرح آن است.

در این کتاب نورمن سولومون و ریس ارلیک به عنوان دو خبرنگار و تحلیل­گر رسانه، در پی سفری که پیش از آغاز حمله آمریکا به عراق داشته ­اند و در ادامه آنچه که رسانه­ های کشورشان درباره این نبرد به خورد مردم خود و دنیا داده ­اند، در اقدامی تحسین­ برانگیز به تشریح سازمان رسانه ای آمریکا در مواجه با جنگ عراق پرداخته­ اند.

ادبیات خبری این کتاب در فصول مختلف آن بسیار یادآور مقالات و گزارش­ های خبری تحلیلی تکان­ دهنده نشریات معتبر بین ­المللی است. با این تفاوت که این مقالات بدون خواست و ضرورت رویکردی یک رسانه و تنها برای درج در این کتاب به منظور یادآوری بخشی از سیاست­ های سیاه رسانه ­ای آمریکا در مواجه با عراق نوشته شده است.

سولومون و ارلیک در این اثر هیچ ابایی ندارند تا سازمان رسانه ای که خود جزئی از آن به شمار می­ روند را با افشاگری­ هایی به سبک گزارش­ هایی که در مورد سوژه ­های دیگر داشته اند، زیر تیغ برده و دست آنها را رو کنند. این رویکرد متحورانه است که متن این کتاب را بسیار خواندنی می ­کند.

سولومون و ارلیک کتاب را با ماجرای نخستین سفرشان به عراق و نخستین تصویری که از این کشور در آستانه جنگ می­ بینند شروع می کنند، تصویری از عکس رئیس جمهور آمریکا بر سر در ورودی هتلی در عراق و در ادامه گزارشی از دیدار با طارق عزیز، وزیر امور خارجه صدام حسین که سعی در اقناع تیم آمریکایی دارد. اما نکته قابل توجه در همین ابتدای کتاب گزارشی است که نویسنده از تمایل و نگاه رسانه ­های کشورش به گزارش در مورد عراق نشان می ­دهند، گزارشی که حاکی از نوع چتر ملی سیاسی بر سر آنها درباره نوشتن از عراق به عنوان مقصد بعدی حمله نظامی است.

بخش عمده و متمایز این کتاب را اما نه روزنامه­ نگاران و سیاستمدارن که مردمی تشکیل می­دهند که سولومون و ارلیک با آنها به گفتگو نشسته­ اند و آنها بر خلاف سیاست رسمی کشورشان اذعان می­ کنند که آماده هر نوع رویارویی با دشمن متجاوز به کشورشان هستند؛ هرچند که از جنگ و نزاع خسته ­اند و همین اظهارنظرهای صادقانه در مقابل آنچه رسانه ها به عنوان نظرسنجی به خورد مخاطبان­شان می­ دهند، نخ تسبیح فضاسازی ­های رسانه ­ای مسمومی است که دو نویسنده کتاب سعی در افشای ابعادش دارند.

سولومون و ارلیک در بخشی از این کتاب به صورتی کاملا شفاف به تشریح چیستی یکی از سلاح ­های نوین آمریکا در نبرد با عراق پرداخته­ اند و در آن از تأثیرگذاری گلوله­ های حاوی اورانیوم ضعیف شده بر مردم عراق و اثرات بلند مدت آن با نیم نگاهی بر تأثیر استفاده قبلی از این سلاح­ ها در یوگوسلاوی سخن به میان آورده­ اند؛ تصویری که یکی از هولناک ­ترین بخش ­های این کتاب و البته یکی از استراتژیک­ ترین ­های آن را می ­سازد.

هشتمین فصل از این کتاب اما با روایت دو خبرنگار آمریکایی از تحریم شروع می­ شود؛ تحریم­ هایی که به اذعان آنها هیچ کارکردی جز ریختن خون بی­گناهان غیرنظامی عراقی نداشته است. یکی از دردناک­ ترین بخش­ های این قسمت از کتاب روایت سولومون و ارلیک از فروش بیسکوئیت ­های نامرغوب و فاسد به عراق در لوای برنامه سازمان ملل برای کمک به رفع مشکل سوء تغذیه در عراق است.