معرفی و نقد کتاب

بررسی کتاب حیدر روایتی به دور از تکلف از زندگی حضرت علی (ع)

کتاب حیدر

«حیدر» را که تورق می کنید در همان صفحات اول با یک روایت خطی، جذاب، همه فهم و دور از هرگونه تکلف در عبارات و لغات مواجه می شوید که می تواند شما را به سرعت درگیر داستان کند و به دنبال خود بکشد؛ چون شما در این کتاب می توانید به شکل یک سیر تاریخی منظم و عاری از آشفتگی قصه را پیگیری کنید و در قالب یک روایت منسجم و غیر پراکنده در جریان برشی 9 ساله از زندگی امیرالمؤمنین از سال دوم تا یازدهم هجری قمری قرار بگیرید؛ از روز‌های نزدیک به ازدواج حضرت امیر تا روز‌های بعد از شهادت حضرت زهرا.

از مهم ترین نکات قابل اشاره و کمتر دیده شده در «حیدر»، ارتباط بسیار نزدیک قلمرو پژوهش و تاریخ خوانی و بستر رسمی داستان نویسی و قصه پردازی است؛ اغلب آثار تولیدی در فضای ادبیات آیینی یا تحت حاکمیت مطلق منقولات تاریخی هستند یا صرفاً تخیل و داستان سُرایی نویسنده بر پایۀ یک موضوع تاریخی. اما آزاده اسکندری کوشیده تا با رصد گستردۀ دریای گزارشات تاریخی، ضمن تعهد به متون تاریخی یک داستان صمیمی و واقع گرا با رعایت موازین ادبیات داستانی صید کند. «حیدر» می تواند راه گشای مؤثری را در این مسیر باشد و ثابت کند که همیشه برای جذب مخاطب برای خواندن یک کتاب رمان نیازی به گلاویز شدن با تکنیک های داستان نویسی نیست و در اوج سادگی و صداقت هم می توان دل خواننده را به دست آورد و با خود همراه کرد. شما در صفحه به صفحۀ «حیدر» در یک کلاس تاریخ حضور دارید که معلم آن خشک نیست و سعی می کند تاریخ را در جذاب ترین و عاطفی ترین شرایط برای شما بازگو کند.

آزاده اسکندری در تطبیق تاریخ با ذائقۀ داستانی مخاطب عام موفق عمل کرده و اثری را خلق کرده که برای بخش زیادی از مردم خواندنی ست و نظر خواننده را با هر سن و شخصیتی به خود جلب می کند.

از توفیقات بسیار مهم «حیدر» در مواجهه با مخاطب این بوده است که بار معرفی و تبلیغ این اثر صرفاً روی دوش ناشر و بازوهای رسانه ای رسمی نبوده و هر کسی که «حیدر» را خوانده به دیگران هم معرفی کرده است؛ این یعنی اثر از جایگاه اجتماعی رسانه ای خوبی برخوردار است و جای خود را در سبد مطالعۀ خوانندگان رمان آیینی باز کرده است.

از دیگر نکات قابل توجه و چالش برانگیز این رمان، راوی قرار دادن «حیدر» است؛ ساختار گریزی جسورانۀ نویسنده در این که داستان را از زبان امیرالمؤمنین -آن هم با لحنی عامیانه و در نهایت صمیمیت- پیش می برد، اولین نقطۀ عطف کتاب است که از طریق نزدیک کردن لحن شخصیت به نوع تکلم امروز، باعث همزاد پنداری بهتر و تنگاتنگ تر مخاطب با راوی داستان شده است و عواطف خواننده را برمی انگیزد؛ خصوصاً وقتی حرف عشق پیش می آید و سوز و گداز یک عاشق در شوق وصال معشوق، تار احساسات هر خواننده ای را می لرزاند.

« نمی ‌خواستم فاطمه را از دست بدهم. فاطمه به سن ازدواج رسیده بود. خواستگارهایش مال ‌و منال داشتند و اسم ‌و رسم. ابوبکر دخترش عایشه را تازه به عقد پیامبر درآورده بود. انتظار شنیدن جواب رد نداشت اما شنید. همچنین عمر و عبدالرحمن ‌ابن ‌عوف. وضع مالی عبدالرحمن و عثمان‌ ابن ‌عفان، نسبت به بقیه بهتر بود. چنان مهریه را بالا گرفته بودند که همه می ‌گفتند: پیامبر فاطمه را به یکی از آن دو می‌دهد. من در مقایسه با آن‌ ها وضعیت مالی خوبی نداشتم. از روزی که به مدینه آمده بودیم در مزرعۀ مردی یهودی کار می ‌کردم تا دستم جلوی انصار دراز نباشد. روزها با تنها شترم برای نخلستان ‌ها آب می‌بردم، دست ‌هایم تاول می ‌زد و پینه می ‌بست؛ اما می‌ارزید.»

شما به عنوان مخاطب، در «حیدر» به واسطۀ روایت گری 120 کتاب تاریخی که از صافی داستان گذشته اند، با یک تجربۀ متفاوت در فضای ادبیات آیینی مواجه هستید که هم از نظر پرداخت و تألیف در تبیین روزگار یک شخصیت بزرگ تاریخی تازگی دارد و هم پای بسیاری از اخبار و منقولات به داستان باز شده است که شاید بسیاری از خوانندگان برای اولین بار باشد آن ها را می خوانند.
«حیدر» شما را به دیدن و شنیدن جزئیات شخصیتی و پیچ و خم های زندگی و روزگار یک ابرقهرمان دعوت می کند.

author-avatar

درباره محمد شریف

محمد شریف | شاعر / نویسنده / ترانه‌سُرا / منتقد / پژوهشگر | دبیر سابق کارگروه شعر مجمع ناشران و کارشناس ادبی نشر کتابستان و نویسنده در مجله اینترنتی کتابستان

نوشته های مشابه

9 دیدگاه در “بررسی کتاب حیدر روایتی به دور از تکلف از زندگی حضرت علی (ع)

  1. ندا محتشم گفت:

    بسیار ممنون از معرفی‌های حساب شده و کامل مجله کتابستان و نویسنده ی محترم و چیره دست آن

  2. مهدی گفت:

    تحلیل کاملا خوب بود واقعا روح ما آنقدر کوچک است که نمی‌توانیم وجود امیرالمومنین را احساس کنیم و با خواندن. این کتاب انسان میتواند احساس کند که چه پیشوای اسوه ای دارد من خودم این دسته از کتاب هارا خیلی دوست دارم.

  3. محمدجواد گفت:

    بنظر من اینکه راوی حضرت علی(ع) است اتفاق خاصی است، می شود گفت خلاقیتی نوین است.
    بقول استادم خانم اسکندری قلم خوبی دارند. به هرحال ۲۷مرتبه تجربه چاپ معیاری است برای سنجش ارزندگی کتاب.
    معرفی کتاب هم خوب بود؛ ممنون از کتابستان.

    1. Mohammad گفت:

      ماه رمضونی که گذشت هیچی حالمو خوب نمیکرد جز این کتاب، قبل شبهای قدر خوندم، عالی بود عااالی، افتخار کردم به خودم که مولام امیرالمومنین هستن، چقدر شیرین جذاب دوست داشتنی، از شروع تا پایان، بدون افت و یکنواختی، ممنونم از مجموعه، خدا آجر عظیم مادی و معنوی بده ان شاء الله 💕 🌸

  4. ترانه دوستی گفت:

    معرفی‌هاتون خیلی خوبه
    آقای شریف خودشون رمان ندارند ؟

  5. عباس تهرانی گفت:

    من اتفاقی به سایت شما برخوردم
    معرفی های سایت بسیار مفید هستن

    مؤید باشید

  6. الهه گفت:

    قبلاً میخواستم این کتابو بخرم ولی اینکه نویسنده کتاب رو از زبان امام علی روایت کرده پشیمونم کرد چون به نظرم نمیشه آدمای عادیی مثل ما از زبان معصومین حرف بزنیم چون ما پر از عیبیمو اونا بی عیب و شاید نویسنده جملاتی بکار برده که تو مرام امام علی نبود . ولی با این معرفی ترغیب شدم بخونم کتابو.

    1. Mohammad گفت:

      حتما بخونین، چون نویسنده از منابع خیلی زیادی استفاده کرده، مسئولیت سنگینیه، نویسنده از پسش برآمده، شک نکنین، شروع کتاب و ادامه و انتهای کتاب عالین…

  7. خلیل گفت:

    کاش مدت بیشتری از زندگی حضرت رو پوشش می داد وقایع پس از این ۹سال هم جالبه

دیدگاهتان را بنویسید