خدیجه

از این رو اغلب منتقدان بنا بر گرایش‌ها و سلیقه‌های سیاسی، ادبی و فردی خود نه فقط نظریات متفاوت که متضادی، درباره هدایت ارائه داده‌اند که در اغلب این نظریات هم نشانی از واقعیت دیده می‌شود. تنها زمانی می‌توان به حل این معما نزدیک شد که این دو نوع کشش را دو روی یک سکه ببینیم و بدبینی فوق‌العاده هدایت را نسبت به اجتماع و دنیا در کنار انزواطلبی و درون‌گرایی او بررسی کنیم.