امیر توکل کامبوزیا یکی از پیشگامان مبارزه با صهیونیسم در ایران شناخته می شود.

این مرد بزرگ در سال 1283 در تهران متولد شد و در 70 سالگی در زاهدان توسط عوامل رژیم پهلوی به دلیل فعالیت ها و مبارزات ضد صهیونیستی و ضد استبدادی اش به شهادت رسید.

امیر توکل کامبوزیا، فرزند امیربابا مشیر دیوان در سال 1283 شمسی در تهران چشم به جهان گشود و در مهرماه 1353 در شهر زاهدان دیده از جهان بست. وی که اصالتا از اکراد زعفرانلوی قوچان بود، تحصیلات ابتدایی و متوسطه را در شهرهای تهران و مشهد گذراند و برای تکمیل تحصیلات خود عازم تاشکند گردید.

حضور کامبوزیا در کشور روسیه تا زمان انقلاب (1917 میلادی) در این کشور استمرار یافت، از آن پس به ایران بازگشت.
مرحوم کامبوزیا پس از بازگشت به ایران تحت نظر مرحوم کلنل محمدتقی خان پسیان به مدرسه نظام ژاندارمری راه یافت و در سال 1300 به علت لیاقت و شناختی که کلنل از وی داشت، او را به سمت ریاست تلگراف و رموزات انتخاب کرد.

پس از کشته شدن کلنل محمدتقی خان پسیان، کامبوزیا با حضور در استان سیستان و بلوچستان مبادرت به مطالعه و پژوهش در زمینه های مختلف به خصوص کشاورزی، علوم قرآنی و تاریخی نمود.

از سال 1308 تا سال 1312 ایشان به دعوت مدرسه شوکتیه بیرجند به آن دیار سفر کرد و به تدریس زبان فرانسه، فیزیک و شیمی پرداخت.

مدتی بعد برای آبادانی مزرعه خود به زاهدان که در آن سالها به تازگی تأسیس شده بود بازگشت و اقدام به تأسیس کلاته و کتابخانه کامبوزیا نمود.

مرحوم کامبوزیا در دل کویر نیز لحظه ای از علم اندوزی غافل نماند و با مراجع و مکانهای علمی دنیا به خصوص کشورهای اروپایی رابطه علمی برقرار کرد.