«مادر» در سال 1902 طرح‌ریزی شد و در 1906 روی کاغذ آمد و این زمانی بود که نهضت کارگری، بر بستر اندیشه‌های کارل مارکس و بر پایه‌ی تفکرات لنین، تازه داشت می‌رویید و می‌بالید و پخته می‌شد. داستان از شهرکی کوچک، در کنار کارخانه‌ای آغاز می‌شود و به شرح زندگانی معمولی مردم آن‌جا می‌پردازد. نخستین شخصیت داستان، شوهر «مادر» است؛ مردی که جز مست کردن و کتک زدن خانواده‌اش، به‌سختی به کار دیگری می‌پردازد. مرگ این شخصیت، پایان نخستین فصل کتاب است و در همین خلال، درست وسط خانواده‌ای کارگر و کاملاً عامی و عادی، جا خوش کرده‌ایم. تنها پسر این خانواده، با خطاب کردن پدرش و گفتن تک‌جمله‌ای به‌یادماندنی، به ما معرفی می‌شود:
«به من دست نزنی‌ها!»
كتاب «مادر». این كتاب یكی از تاثیر گذار ترین كتاب‌های گوركی در ادبیات ماركسیستی محسوب می‌شه، این كتاب الان در ایران چاپ میشود اما قبل از انقلاب ممنوع بود. برخی از منتقدین آثار گوركی «مادر» رو تنها اثر انقلابی(یا به عبارتی سیاسی) این نویسنده می‌دانند.
سروش، علی اصغر (تهران 1362-1288ش) مترجم رمان کلاسیک “مادر” اثر “ماکسیم گورکی”، پس از تحصیلات ابتدایی و متوسطه، به سال 1308ش در شمار دانش‌ آموزان اعزامی به خارج برای ادامة تحصیل راهی اروپا گشته و پس از مراجعت به ایران در وزارت دارایی استخدام شد، وی چندی بعد از کار اداری کناره گرفت و به ترجمه پرداخت. به جز فراهم اوردن “فرهنگ مشابهات زبان فرانسه” دیگر آثار او همگی برگردان از زبان فرانسه‌اند. ترجمة “مادر” و نیز بخش “قیصر و مسیح” تاریخ تمدن ویل دورانت، از کار‌های ماندگار اوست