خوارزمى از علماى منصف اهل سنّت (متوفى 568 ه.ق) می باشد كه در كتاب خود (مقتل الحسين عليه السلام) به شيوه حديثى وبيان سلسله اسناد هر روايت وبه صورت گزارش وار به نقل از ابن اعثم كوفى، به شرح وبيان جريان ماوقع كربلا پرداخته است. كتاب خوارزمى هرچند عنوان مقتل دارد، ليكن حدود دوسوم آن به مباحث ديگر مى پردازد. ثلث اول كتاب درباره مناقب اهل بيت، ثلث دوم در شرح ماجراى كربلا وثلث سوم درباره قيام مختار است. كتاب حاضر تنها ترجمه بخش اصلى كتاب مقتل مى باشد كه از آغاز قيام امام حسين وحركت ايشان به سوى عراق شروع وتا بازگشت اسراى اهل بيت عليهم السلام به مدينه پايان مىيابد.
مَقتَلُ الحُسَین علیه‌السّلام مشهور به مقتل خوارزمی نوشته موفق بن احمد خوارزمی(متوفای ۵۶۸ق) از عالمان اهل سنت است. این کتاب با آنکه عنوان مقتل را داراست اما یک سوم و بخش‌های پایانی آن اشاره به قیام امام حسین(علیه السلام) و واقعه کربلا دارد. مؤلف در این اثر بنا بر شیوه روایی عمل کرده و سلسله سند را آورده است. نگارنده اثر با آنکه سنی مذهب است اما گزارش‌های او مورد توجه بسیاری از عالمان شیعه قرار گرفته است. ترجمه مقتل خوارزمی با عنوان « شرح غم حسین » منتشرشده است.
بخش عمده گزارش حرکت امام حسین به کربلا از ابن اعثم نقل شده ولی حوادث روز عاشورا را به نقل از ابو مخنف و سپس راویان و مورخان دیگر آورده است.
نقل‌های خوارزمی از ابن اعثم دقیق نیست؛ یعنی عبارات او را نیاورده بلکه بسیاری از کلمات را تغییر داده است و این تغییرات به گونه‌ای نیست که معنا و مفهوم را عوض کند.
کتاب دارای ۱۵ فصل است که عناوین فصول پانزده گانه چنین است:
فضائل پیامبر(ص)،
فضائل خدیجه(س)،
فضائل فاطمه بنت اسد مادر علی(ع)،
فضائل امیر المؤمنین(ع)،
فضائل حضرت زهرا(ع)،
فضائل حسنین(ع)،
فضائل خاص امام حسین(ع)،
اخبار شهادت امام از زبان پیامبر(ص)،
مرگ معاویه و ردّ بیعت از سوی امام،
امام حسین(ع) در مکه،
خروج امام از مکه تا شهادت او،
عقوبت قاتلان،
اشعار و مراثی،
زیارت کربلا،
قیام مختار.
اهمیت مقتل خوارزمی به چند چیز است: قدمت آن که حتی بر کتبی مانند لهوف حدود یک قرن تقدم دارد. دوم نقل آن از منبعی کهن چون کتاب الفتوح است که در تأکید خوارزمی بر روایت ابن اعثم است. موضع غیر شیعی وی، از دیگر امتیازات این اثر است. نویسنده کتاب با آنکه غیر شیعه است اما کتاب او در میان شیعیان جایگاهی یافته و مؤلفان امامی مذهب از قدیم، روایات او را در کتاب خود آورده‌اند.
بخش اصلی مقتل خوارزمی با عنوان «شرح غم حسین علیه‌السلام» توسط مصطفی صادقی ترجمه شده است. آنچه با عنوان اصلی کتاب یعنی مقتل تطبیق دارد، تنها فصل یازدهم است که در چاپ رایج این کتاب از صفحه ۳۱۵ تا پایان جلد نخست (صفحه ۳۵۸) و جلد دوم از ابتدا تا صفحه ۹۱ را در بر دارد. مجموع این فصل به ۱۵۰ صفحه نمیرسد، در حالی که مجموع کتاب خوارزمی حدود ۶۰۰ صفحه است.
نقد و بررسی‌ها
پاکسازی فیلترهنوز بررسی‌ای ثبت نشده است.