در نوشتار حاضر، با موضوع “خودشناسی” در بخش نخست، نگارنده حقیقت انسان و همه ی ادراکات او را مربوط به نفس می داند. وی در این بخش از تشابه خواب و مرگ، سخن به میان آورده، نیز خواب یا رویا را در سه بخش، تقسیم بندی می کند که عبارت اند از: “رویای رحمانی”، “صادقانه” و “رویای باطل”. در بخش دوم، “رویای صادقه” را اصل انسان و فراتر از زمان و مکان می داند. در بخش های بعدی کتاب، نگارنده، از تاثیر حالات روحی بر تن سخن می گوید. نیز ادراک انسان در زمان مرگ و خواب، را بازگو می کند، در بخش پنجم کتاب، انواع مرگ نظیر “مرگ طبیعی”، “حیوانی” و “غیر طبیعی” مطرح می گردد. “مجرد بودن نفس از بدن”، “حضور تمام نفس”، “چگونگی حضور مجردات در عالم”، “وحدت نفس و نقش آن در شناخت حق” و “برزخ و چگونگی عذاب قبر” از مباحث بعدی کتاب هستند. در پایان نیز، مساله ی “وسعت روح انسانی” بر اساس آیات و اشعار، بازگو می گردد.