خورشید رو به غروب

پس از جنگ، ژاپن دچار یک تحول اجتماعی عظیم شد زیرا جامعه ژاپن با شوک شکست و اشغال ژاپن توسط نیروهای آمریکایی و متحدان آنها روبه‌رو بود. اوسامو دازای در کتاب شایو این تحول را پس زمینه داستان خود قرار داده تا داستان سقوط یک خانواده کوچک اشرافی را نشان دهد.

کازوکو در این رمان، دختر مجرد یک اشراف‌زاده بیوه را روایت می‌کند. جست‌وجوی او برای فهم خود در جامعه‌ای که فاقد کاربرد آن باشد، اصلی‌ترین دغدغه‌ی رمان دازای است. این یک داستان غم‌انگیز است و از لحاظ ساختاری رمانی است که همتراز نویسندگانی همچون یاسوناری کاواباتا، برنده جایزه نوبل است – تعاملات اجتماعی محیطی و کم ارزش است، باید تفاوت‌های ظریف ترسیم شود و برای خوانندگانی که بیشتر به اشکال رمانتیک غربی عادت دارند، این امر به نظر می‌رسد که کاملا آرزو است.

مادر کازوکو بیمار می‌شود و به دلیل شرایط مالی مجبور می‌شوند در یک کلبه حومه‌ی شهر زندگی کنند. برادرش، که در طول جنگ معتاد به تریاک شد، مفقود شده است. کازوکو هنگام بازگشت، سعی می‌کند با یک رمان‌نویس ارتباط برقرار کند. این جابجایی عاشقانه فقط به تعمیق بیگانگی وی از جامعه می‌انجامد.

رمان‌های ژاپنی بسیاری از فقر و گرسنگی و شرایط بسیار بد بعد از جنگ نوشته شده و این رمان هم ازین قاعده مستثنی نیست.

«شایو» رمانی درباره‌ی افول است. زندگی و هر آنچه رنگی از زندگی دارد همواره آمیخته به فراز و فرود است. از این حکم طبیعت گریزی نیست و ناگزیر هر دوره را پایانی است: حتی دوران امپراتوری و دوران جلال و جبروت. ژاپن که برای خود شأن و منزلتی داشت، پس از جنگ جهانی دوم از عرش به فرش کشیده شد. رمان «شایو» راوی بخشی از این افول است. این رمان ماجرای خانواده‌ای از طبقه‌ی اشراف را روایت می کند که به دلایلی، از جمله بحران هویت اجتماعی و چشیدن طعم شکست در جنگ، مانند بسیاری دیگر از مردم این سرزمین به بیچارگی افتاده است. راوی دختر خانواده است. پدرش مرده و برادرش به جنگ رفته و مدت‌هاست که خانواده از او بی خبر است. او به تنهایی از مادر مریض احوالش نگهداری می‌کند.

دختر راوی رمان عاصی است. سهم خود را از زندگی می‌جوید. با خود در جدال است و آرام ندارد. اصالت مادر را می‌ستاید و در مقابل از بی‌عرضگی و محافظه‌کاری خود بیزار است. «شایو» از پایان یک دوران سخن می‌گوید. قلم دازای نیز در این رمان به شدت جذاب است؛ جذابیتی که متن ترجمه آن را به خوبی بازتاب می‌‎دهد.