کتاب حاضر از دو بخش و چهارده فصل پدید آمده است:
بخش اول به «تأملات فلسفی در تعلیم و تربیت اسلامی» و بخش دوم به «تأملات فلسفی در تعلیم و تربیت غرب» اختصاص دارد.
در بخش اول، موضوعاتی مانند تأملاتی در فلسفه تربیتی دینی از دیدگاه اسلام، قلمروشناسی و عقلانیت در تربیت اسلامی، تشکیکمندی خاص تربیت اسلامی در پرتو قرآن و سنت نبوی، نظام تربیت عقلانی بر مبنای سخنان امام علی (ع)، فلسفه تعلیم و تربیت اسلامی بر مبنای معرفت شناسی صدرالمتألهین، اندیشه های ابتکاری صدرالمتألهین شیرازی در حوزه روانشناسی فلسفی، به منزله شالوده ای برای نظریه پردازی در فلسفه تعلیم و تربیت اسلامی، و دیدگاه های ماجد عرسان کیلانی در باب فلسفه تربیت اسلامی، و در بخش دوم، موضوعاتی چون فلسفه تعلیم و تربیت در جهان امروز، پست مدرنیسم در فلسفه تعلیم و تربیت معاصر، دیدگاه های فلسفی موافق و مخالف با استانداردسازی آموزشی، فلسفه تربیتی و نظریه تربیت اخلاقی کانت، و مبانی و اصول تربیتی مونتسوری بحث و بررسی و نقد میشود.