همه مردان شاه(شومیز,رقعی)

نیم قرن پیش، آمریکا برای نخستین بار دولتی را در کشوری خاورمیانه­ای سرنگون کرد. قربانی این کودتا دکترمحمد مصدق نخست­وزیر منتخب و دموکرات ایران بود. اگرچه کودتا ابتدا یک موفقیت به شمار می­رفت، امروز خود را به عنوان درس وحشتناکی برای خطرات دخالت خارجی نشان می­دهد. در این کتاب خبرنگار کهنه­کار نیویورک تایمز، استیون کینزر، شرح دست اول و کاملی از این عملیات سرنوشت­ساز به دست می­دهد. گزارش وی، بازسازی ساعت به ساعت رویدادهای مرداد 1332 را در بر می­گیرد و با ارزیابی «میراث عذاب­آور و وحشتناک» کودتا، به پایان می­رسد. عملسات آژاکس، که نام رمز کودتا بود، تاریخ ایران، منطقه و جهان را دگرگون کرد. محمدرضا شاه را به تخت طاووس باز – گرداند و به او امکان داد استبدادی را به کشور تحمیل کند که در نهایت، انقلاب اسلامی 1357 را موجب شد. انقلاب اسلامی به نوبه­ی خود الهام بخش بنیادگرایان در سراسر دنیای اسلام شد. کینزر، در این کتاب تاکید می­کند که «دور از ذهن نمی­نماید که بتوان خط ممتدی را از نقطه­ی آغاز عملیات آژاکس تا رژیم سرکوبگر شاه و انقلاب اسلامی و تا گردونه­های آتشینی که مرکز تجارت جهانی در نیویورک را به کام خود کشیدند، ترسیم کرد.» این کتاب با رویکردی هوشمندانه به تاریخ خاورمیانه و سیاسیت خارجی آمریکا، نگاهی روشنگر به رویدادی می­اندازد که پیامدهای ناخواسته­ی آن – انقلاب اسلامی و تعرض خشونت­بار آمریکا – تاریخ جدید جهان را شکل بخشیده است. با توجه به نقش رو به گسترش ایالات متحده در خاورمیانه، خواندن این کتاب ضروری به نظر می­رسد.