سبک شناسی (نظریه ها، رویکردها و روش ها)

“سبک شناسی” کتابی است نوشته‌ی دکتر “محمود فتوحی” که در آن به بررسی “نظریه ها، رویکردها و روش ها” می‌پردازد.
در دو دهه اخیر، نظریات ادبی، متون ادبی فارسی را زیربنای خوانش‌ها و تفسیرهای خود قرار داده‌اند. در این نگرش، متن، بهانه‌ای برای تولید دوباره‌ی ایده و بررسی مجدد مبانی نظریه‌ها می‌شود. متأسفانه در این گونه قرائت‌ها، اصل و منشأ متن و نیز رابطه آن با تاریخ، سنت و بافت اجتماعی آن شناخته نمی‌شود. نقد ادبی فارسی شاید در ارائه خوانش‌های سلیقه‌ای، تفسیر آزاد و برداشت‌های شخصی موفق بوده است، اما در شناخت خلاقیت، اصالت، سبک و شخصیت خلاق نویسنده شکست خورده و حتی به درجه‌بندی و ارزیابی آنها، راهی پیدا نمی‌کند.
زمانی که مورخ ادبی نتواند در انبوه نقدها و نظرات، نتیجه ای قابل اعتماد درباره اصالت و نوآوری های خلاقانه نویسنده، تبارشناسی متن، تأثیر گرفتن و پذیرفتن روابط بینامتنی پیدا کند، به شکست خود پی می‌برد. در پژوهش‌ها و نقدهای موجود معیار یا دستورالعملی وجود ندارد که بر اساس آن بتوان سبک‌های شخصی و کلی، انواع متون، انواع ادبی یا دوره های ادبی را از هم تشخیص داد.
کتاب “سبک شناسی” از دکتر “محمود فتوحی” به دو بخش “سبک‌ شناسی” نظری و “سبک‌ شناسی” عملی و در مجموع چهارده فصل تقسیم شده است. پنج فصل اول به ملاحظات نظری در مورد زبان و چیستی سبک، ماهیت سبک ادبی و مسائل مربوط به آن و ماهیت دانش “سبک‌ شناسی” اختصاص دارد و رویکردهای سبکی و پیوند دانش “سبک ‌شناسی” با دانش ادبی و زبانی را بررسی کرده است. بخش دوم در نه فصل با هدف نشان دادن روش مطالعه عملی و تحلیل عینی “سبک شناسی” طراحی شده است. نویسنده در ابتدای هر فصل با هدف آشنایی خواننده با ایده‌ی کلی متن، اشاره کوتاهی به محتوای آن می‌کند و بحث‌ها در پایان هر فصل خلاصه می‌شود.