بریده هایی از کتاب "کلاس اخلاق (مجموعه اخلاق)"

در روایت آمده است که خداوند به موسی بن عمران (ع) وحی کرد: «هر کس که ظاهرش مانند باطنش باشد مؤمن است. (۴۷) مثل پارچه‌هایی که پشت‌ورو ندارد؛ پشت و رویش مثل هم است و به هر دو طرف قابل‌استفاده و دوختن است.

امیر المؤمنین (ع) فرموده: من به مرگ، بیشتر از بچه به پستان مادر، انس و علاقه دارم. (۲۳) اگر واقعاً آدم دَم از خدا می‌زند باید مشتاق لقاءالله هم باشد. این‌طور نیست که آدم فقط بعد از مرگش خدا را ببیند؛ بلکه می‌تواند آن‌قدر تلاش کند و تقوا پیشه کند که با قلبش در همین دنیا به خدا برسد. بله!‌ اولیای خدا در همین دنیا هم همیشه با خدا و در محضر خدا هستند. پس اگر خیلی دَم از خدا می‌زنی، هم باید تلاش کنی و تقوا هم‌پیشه کنی که در همین دنیا به خدا برسی؛ و هم مشتاق مرگ باشی که بعد از مرگ با خدا ملاقات کنی.

یعنی ملاک دوستی‌تان خدا باشد. یعنی اگر دوستت گناه کرد و کاری کرد که خدا دوست ندارد، دیگر او را دوست نداشته باشید؛ حتی اگر بچه و فرزندت یا همسرت طوری عمل کرد که خلاف دین است-خلاف دستورات خداست- مثلاً قیافه‌اش را طوری کرد که خدا و دین نمی‌پسندد، دیگر مثل قبل دوستشان نداشته باش. این‌طور نباشد که دوستت یا بچه‌ات یا همسرت، اگر گناه بکند یا نکند، برای تو فرقی نکند و درهرحال دوستشان داشته باشی و با آنان مهربان باشی. نه! باید آن شخص بفهمد که چون کار بدی انجام داده، شما رفتارت با او تغییر کرده است. این اصلاً خودش امربه‌معروف و نهی از منکر است.

قلبی مشغول مولا است؛ که هم دنیا دارد و هم آخرت و هم خدا. یعنی قلبی که نه‌تنها برای دنیا دغدغه ندارد؛ بلکه برای بهشت و جهنم هم دغدغه‌ای ندارد؛ فقط دغدغه‌اش رضایت خداست. فقط کار را برای خدا انجام می‌دهد. اصلاً کاری ندارد که مزد می‌دهند یا نه. بیشتر ما برای ترس از جهنم نماز می‌خوانیم. اگر جهنم نبود خیلی از ما نماز هم نمی‌خواندیم. تو بندگی چو گدایان به شرط مزد نکن که دوست خود روش بنده‌پروری داند (۲۹) امیر المؤمنین (ع) فرمود: خدایا من که تو را عبادت می‌کنم؛ نه برای ترس از جهنم است و نه برای امید به بهشت؛ بلکه برای آن است که تو را مستحق عبادت دیده‌ام و عبادتت می‌کنم. (۳۰) چنین کسی هم دنیا نصیبش می‌شود؛ هم در آخرت جایگاه خوبی دارد و هم خدا هوایش را دارد.

با خدا باش و پادشاهی کن بی‌خدا باش و هرچه خواهی کن حضرت خضر به حضرت موسی (ع) توصیه کرد: «بدان که قلب تو مثل ظرفی است. همیشه نگاه کن ببین که با چه، قلب خودت را پر می‌کنی و می‌خواهی از آن به مردم هم بدهی.»(۳۲) انسان باید سعی کند اول قلب خودش را پر از مطالب مفید، حکمت و علم کند و سپس سراغ تربیت مردم برود. اگر قلب انسان خالی از حکمت و علم باشد، نمی‌تواند به مردم فایده‌ای برساند. کسانی که بدون علم و دانش می‌خواهند به مردم یاد دهند معمولاً مردم را گمراه می‌کنند. در روایات دیگر هم آمده است که قلب انسان مثل ظرف است. و بهترین ظرف‌ها ظرفی است که جای بیشتری داشته باشد و بزرگ‌تر باشد. بهترین قلب‌ها هم قلبی است که گرفتاری بیهودهٔ کمتری داشته باشد و بیشتر آمادهٔ یادگیری باشد.

بعضی میگویند: «چرا ما باید نماز و قرآن را عربی بخوانیم. ما فارس هستیم.» خب این‌ها از لحاظ فکری مریض هستند. چون همین شخص تابه‌حال نشده که به دکتر بگوید: «چرا این نسخه را انگلیسی می‌نویسید. ما که فارس هستیم. پس نسخه را فارسی بنویس!» اما پای دین و خدا که وسط می‌آید می‌گوید: «چرا من نماز را باید عربی بخوانم یا چرا قرآن و دعاها به زبان عربی است.» استاد ما-آیت‌الله حاج شیخ علی‌اکبر برهان-می‌فرمودند: «شیعه‌ای در سال‌های خیلی قبل در بیمارستان شوروی بستری بود. دکتر می‌آید و می‌بیند این مریض قرآن می‌خواند. دکتر به او می‌گوید: «این قرآن عربی است و تو که نمی‌فهمی. پس چرا می‌خوانی؟» این مریض در جواب می‌گوید: «آقای دکتر! نسخه‌هایی که شما به ما می‌دهی هم ما نمی‌دانیم چیست. اما با این حال آن نسخه را می‌گیریم و می‌بریم. داروخانه آن را می‌خواند و به ما دارو می‌دهد. ما هم می‌خوریم.»

خیلی از مسائلی که در ظاهر برای ما بد و سخت است، درواقع به صلاح ماست. اگر خدا پول به تو داده راضی باش؛ اگر فقیر هستی راضی باش؛ خانه داری راضی باش؛ مستأجر هستی راضی باش؛ همهٔ این‌ها امتحان است. ما باید مثل بیماران باشیم؛ که پزشک هر چه می‌گوید، انجام دهیم و تشکر کنیم. الآن اگر در بیمارستان بستری شوید و دکتر دستور دهد که به شما دو روز غذا ندهند، شما ناراحت می‌شوید؟ دکتر را کتک می‌زنید که چرا گفته‌ای به من غذا ندهند؟ یا اگر داروی تلخ به شما بدهد یا آمپول بنویسد به دکتر اعتراض می‌کنید؟ نه! چون می‌دانید که دکتر صلاح شما را می‌خواهد. در روایت هم هست که «أَنْتُمْ کالْمَرْضَی وَ رَبُّ الْعَالَمِینَ کالطَّبِیب»(۱۷) یعنی شما مثل مریض هستید و خدا مانند طبیب. ما باید نسبت به خدا هم همین‌طور باشیم؛ و بدانیم که خدا صلاح ما را می‌خواهد. ما وظیفهٔ بندگی‌مان را درست انجام بدهیم، خدا خودش روش خدایی کردنش را بلد است.

یاد خدا خداوند به حضرت موسی (ع) وحی کرد: من هم‌نشین کسانی هستم که مرا یاد کنند. (۱۹) یعنی اگر به یاد خدا باشید نه‌تنها ثواب می‌برید بلکه خدا با شما هم‌نشین می‌شود. در همین روایت آمده: خداوند در روز قیامت به کسانی که او را یاد می‌کنند و دائماً به یاد او هستند پناه می‌دهد. روز قیامت که هیچ‌کس پناهی ندارد و همه عریان هستند و گناهانشان ظاهر می‌شود، این‌هایی که اهل یاد خدا هستند، خیالشان راحت است و در حمایت خدا هستند. حداقل ذکر این است که هر وقت زبانتان بیکار است، ذکر بگویید. «لااله الا الله» بگویید. استغفار کنید و …