درباره روح (هایدگر و این مسئله)

کتاب «درباره روح» ترجمه یکی از سخن‌رانی‌های دریدا در ۱۴ مارس ۱۹۸۷ در کالج بین المللی فلسفه پاریس است که نام آن «هایدگر، مسئله حل نشده» بود. این اثر یکی از عجیب‌ترین و پررمزورازترین آثار ژاک دریدا است که از پرداختن به دشوارترین و پیچیده‌ترین کتب فلسفی،یعنی «هستی و زمان» هایدگر، شروع می‌شود و به بررسی یکی از اسرارآمیزترین، غنی‌ترین و زیباترین آثار او، «هم‌سخنی با تراکل»، می‌انجامد. دریدا در این اثر درباره موضع هایدگر نسبت به «روح» سخن می‌گوید و ردپای این موضوع را در آثار هایدگری که ادعا دارد از مابعدالطبیعه عبور کرده است، می‌کاود. هایدگر در رسالات مستقلی به «حقیقت»، «آزادی»، «تکنولوژی»، «اثر هنری» و «یاد» می‌پردازد اما هرگز در رساله‌ای مستقل به موضوع «روح» نمی‌پردازد، بلکه این واژه را به کار می‌برد و در کاربردهای متفاوت به آن می‌پردازد. دریدا در اینجا به آن «نپرداختن»، یا «امتناع از پرداختن»، اشاره دارد؛ او در این اثر، هوشمندانه به دنبال موضوعی در آثار هایدگر رفته است که خود را با غیابش مطرح می‌کند. هایدگر در لایه‌های پیچیده آثار خویش درباره این موضوع، راه‌های برون‌شو از مهلکه برای خود تعبیه کرده است و دریدا آنها را جسته و به بازتحلیل تحلیل‌ها پرداخته است. هیچ کس به خوبی دریدا، این استاد به تأخیر انداختن و طفره‌روی، از عهده این بازتحلیل برنمی‌آید. به حق او را باید بزرگترین مدافع فلسفه دانست؛ پس باید فلسفه را جدی گرفت. گاه حتی جدی‌تر از آنکه فلسفه خود را جدی می‌گیرد.