برگزیده آثار محمدعلی جمالزاده

هیچ جای دنیا تر و خشک را مثل ایران با هم نمی سوزانند. پس از پنج سال در به دری و خون جگری هنوز چشمم از بالای صفحه کشتی به خاک پاک ایران نیفتاده بود که آواز گیلکی کرجی بان های انزلی به گوشم رسید که
«بالام جان» خوانان مثل مورچه هایی که دور ملخ مرده ای را بگیرند دور کشتی را گرفته و بلای جان مسافرین شدند و ریش هر مسافری به چنگ چند پاروزن و کرجی بان و حمال افتاد. ولی میان مسافرین کار من دیگر از همه زارتر بود چون سایرین عموما کاسب کارهای لباده دراز و کلاه کوتاه باکو و رشت بودند که به زور چماق و واحد یموت هم بند کیسه شان باز نمی شود و جان به عزرائیل می دهند و رنگ پولشان را کسی نمی بیند، ولی من بخت برگشته مادر مرده مجال نشده بود کلاه لنگی فرنگیم را که از همان فرنگستان سرم مانده بود عوض کنم و باروها ما را پسر حاجی و لقمه چربی فرض کرده و «صاحب، صاحب» گویان دورمان کردند و هر تکه از اسباب هایمان مابه النزاع ده رأس حمال و پانزده نفر کرجی بان بی انصاف شد و جیغ و داد و فریادی بلند و قشقره ای برپا گردید که آن سرش پیدا نبود.