میراث بزرگ تاریخی مسلمانان، نشانگر حضور و وجود انگیزه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها و خاستگاه‌های نیرومندی میان آنان برای بارور ساختن دانش تاریخ است. با یک نگرش تطبیقی در رشته‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های علمی مسلمانان، می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌توان فربگی این دانش را دریافت و دانست که تاریخ در شمار مهمترین رشته‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های علمیِ رایج در تمدن اسلامی بوده است.
از لحاظ درونی، میان هر قومی انگیزهای فراوانی وجود دارد تا آنها را به نگارش تاریخشان وادارد. چنین انگیزه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌هایی میان مسلمانان نیز وجود داشته است. صرفنظر از آنها، از لحاظ بیرونی، می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌توان به زمینه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های خاصی اشاره کرد که در توجه دادن مسلمانان به این دانش مؤثر بوده است.