چگونه گورخر راه راه شد؟ و سایر داستان‌های داروینی من‌درآوردی کتابی در زمینه زیست‌شناسی و بیولوژی حیوانات و انسان نوشته لئو گراسه زیست‌شناس تکاملی فرانسوی است. عنوان این کتاب هم اشاره به پژوهش خود نویسنده در دوران دانشجویی‌اش دارد. موضوع این پروژه الگوی راه راه گورخرها و ارتباط‌شان با رفتار آنها بود. گراسه می‌خواست ببیند آیا میان این الگوها و شخصیت گورخرها رابطه‌ای وجود دارد یا نه.
این کتاب یکی از معدود آثاری در زمینه زیست‌شناسی نظری است که برای خواننده عمومی نوشته شده است. زیست‌شناسی نظری در برابر زیست‌شناسی تجربی قرار می‌گیرد و رشته‌ای است که در آن برای شناخت اصول حاکم بر رفتار یک سیستم از مدل‌های ریاضی استفاده می‌شود. زیست‌شناسی نظری آکنده از جذابیت‌های بی‌نظیر است و اسراری از طبیعت آشکار می‌کند که معمولاً با کار تجربی به زحمت می‌توان آنها را کشف کرد.
گراسه در کتاب چگونه گورخر راه راه شد مطالبی درباره انتخاب طبیعی و تکامل زیستی جانوران مطرح می‌کند که خواندنش برای تمامی کسانی که به مطالب علمی علاقه‌دارند جذاب است. مطالبی درباره تولید مثل حیوانات، اسرار رفتار جانوران، موجودات استثنایی مثل سوسگ‌های سرگین غلطان و گورکن های عسل خوار، عامل انسانی به عنوان نابود کننده دنیای جانوران دیگر.
از متن کتاب :
چرا گاوهای ماده شاخ دارند؟ چرا ماده بیشتر آنتیلوپ‌های کوچک شاخ ندارند؟ چرا مردها پستان دارند؟ چرا کفتار ماده کلیتوریسی دارد که برای چشم غیرمسلح، قابل تمییز از پنیس کفتار نر نیست؟ به بیان کلی‌تر، پرسش این است: چرا بعضی ویژگی‌های ریختی که ظاهراً کارکردشان مختص یکی از دو جنس است در جنس دیگر نیز وجود دارد؟ پستان مثال خوبی است: در زنان به کار شیر دادن نوزاد می‌آید، مجاری شیر در آن به هم می‌رسند و سطح مشترکی میان دهان نوزاد و غدد پستانی مادر فراهم می‌کند. اما کارکردش در مردان روشن نیست: فایده داشتن یک جفت پستان چیست اگر قرار نیست نوزادی با آنها تغذیه شود؟ شاید باید در پاسخ صرفاً بگوییم “چراکه نه؟ آیا هرچیزی باید کارکردی داشته باشد؟”
از میان قانون‌هایی که بر تکامل جانداران حاکم‌اند، انتخاب طبیعی از همه قدرتمندتر است. قدرت انتخاب طبیعی، همانطور که در ادامه خواهیم دید، به‌ویژه در علفزار بزرگ آفریقا (ساوانا) بسیار مشهود است. اگر فردی امتیاز یا برتری کوچکی نسبت به دیگری داشته باشد، فرزندان بیشتری تولید خواهد کرد. اگر این فرزندان همان امتیاز را به ارث ببرند و آن را به نسل بعد منتقل کنند، زادگان فرد ممتاز سرانجام بر کل خزانه ژنی آن گونه غالب خواهند شد، در حالی‌که زادگان رقیب سابقش به فراموشی تکاملی سپرده خواهند شد.
محسن –
کتاب خوبی است که من در کمتر از یک روز خواندم. تاکید اصلی آن بر انتخاب طبیعی است و سعی می کند که نوضیح دهد برخی چیزهایی که در حیوانات می بینیم چگونه بر اساس انتخاب طبیعی روی داده است اما همانطور که خود کتاب هم بیان می کند بسیاری از این تبیین ها بر اساس مشاهدات هستند و ممکن است اصلا واقعی نباشند. اینکه چرا گورخر راه راه است هنوز کسی نمی داند ما حدسهایی در مورد آن داریم و بر اساس انتخاب طبیعی می توانیم همه انها را توضیح دهیم اما کدام یک درست است؟ اصلا ممکن است واقعیت چیز دیگری باشد. چرا گور خر ایرانی راه راه نیست؟