هستی و زمان

کتاب هستی و زمان، اثری نوشته ی مارتین هایدگر است که نخستین بار در سال 1927 به چاپ رسید. انتشار شاهکار هایدگر در سال 1927، رویدادی فوق العاده جریان ساز را در عرصه ی تولید اندیشه رقم زد و جهانی نو از ایده ها را خلق کرد. کتاب هستی و زمان به دلیل ارائه ی تحلیل هایی مبتکرانه و منحصر به فرد از ماهیت پرسشگری های فیلسوفانه و ارتباط آن ها با زندگی انسان، سال های سال است که به عنوان یکی از مهمترین رویدادهای قرن بیستم مورد تحسین و تمجید قرار می گیرد. معنای هستی چیست؟ این، سؤال اساسی مطرح شده در شاهکار ژرف هایدگر است؛ اثری که این فیلسوف بزرگ در آن تلاش می کند تا توضیحی از مشکلات پایه ای هستی ارائه کند. هستی و زمان با تأثیری انکارناشدنی بر فلسفه ی بعد از خود، ادبیات، هنر، نقد ادبی، اگزیستانسیالیسم و اندیشه ی پست-مدرن، نقشه ی فکری جهان مدرن را برای همیشه تغییر داد.
پرسشی که هایدگر در هستی و زمان مطرح می کند «پرسش هستی» است، یعنی همان پرسشی که از سرآغاز فلسفه اندیشه های فیلسوفان را به تلاطم افکنده است. ازاین رو این کتاب از حیث موضوع اش تازگی ندارد. اما وجه «مدرن» آن شیوه ی بررسی هایدگر از این مسئله و تعیین هستی انسان (دازاین) به مثابه دروازه ی ورود به شناخت هستی است که پس از سرآغازهای اصیل و خیره کننده ی آن در فلسفه ی یونانی ماقبل سقراطی دیری است که حتی پرسش از آن به فراموشی سپرده شده است. تحلیل اگزیستانس دازاین از طریق ساخت های «ممکنی» که «اگزیستانسیال» نامیده می شوند «اونتولوژی بنیادی» نام می گیرد که شرط امکان ذاتی همه ی اونتولوژی ها را تشکیل می دهد. زیرا دازاین هستنده ای است که هر پرسش فلسفی از آن سرچشمه می گیرد و به آن بازمی گردد. ازهمین رو بسیاری از مسائل فلسفه همچون پروا، خودبودگی و دیگربودگی، جهان، مکان مندی و زمان مندی، مرگ و غیره صورت بندی های متفاوتی کسب می کنند. این اثر فضای فلسفی قرن بیستم را تحت تأثیر قرار داده و الهام بخش بسیاری از برجسته ترین متفکران پساساختارگرا همچون میشل فوکو و ژاک دریدا بوده است.
مارتین هایدگر از برجسته ترین فیلسوفان قرن بیستم بود که با شیوه ای نوین به تأمل درباره ی وجود پرداخت و فلسفه ی او بر دیدگاه های بسیاری از فلاسفه بعد از او اثر گذاشت. او در 26 سپتامبر سال 1889 میلادی در خانواده ای کاتولیک و سنتی در یکی از روستاهای ایالت بادن در جنوب غربی آلمان به دنیا آمد. تحصیل در الهیات را از سال 1909 در دانشگاه فرایبورگ آغاز کرد و بعد از آن به فلسفه روی آورد و همواره تحت تأثیر استادش ادموند هوسرل بود.
از مهم ترین کتاب های او در فلسفه، کتاب «هستی و زمان» است که در آن به نقد تاریخ فلسفه ی غرب که به تعبیر او همان تاریخ متافیزیک است، پرداخته است. او در این اثر در پی طرح افکندن هستی شناسی تازه ای است که خود آن را هستی شناسی بنیادین می خواند؛ چرا که نزد او تاریخ متافیزیک، تاریخ غفلت از وجود و افتادن در ورطه ی موجودانگاری است. «فلسفه چیست»، «مفهوم زمان»، «پایان فلسفه»، «متافیزیك نیچه»، «سرشت حقیقت»، «پرسش تکنولوژی» و«نامه ای در باب اومانیسم» از دیگر آثار او هستند. اندیشه های هایدگر، رقم زننده ی مایه های فکری بسیاری از متفکران مابعد تجدد از جمله میشل فوکو، ژاک دریدا، گادامر و سارتر بوده است. هایدگر در 26 مه سال 1976 میلادی درگذشت.