نشت نشا: جستاری پیرامون فرار مغزها

«نشت نشا» از جمله کتاب هایی است که توانسته با نگاه تازه و دقیق به مسأله فرار مغزها بپردازد. این کتاب اثر « رضا امیرخانی» نویسنده متعهدی است که قائل است اصطلاح فرار مغزها عنوان زیبا و جالبی برای این پدیده نیست؛ به همین خاطر نویسنده «نشت نشا» را واژه ای جایگزین برای این پدیده تأسف برانگیز اجتماعی در نظر گرفته است. او نشت را بر اساس فرهنگ نامه ها سرایت آب و آتش می داند و نشا قلمه ای است که برای ازدیاد محصول در آینده لازم است.

از نظر امیرخانی نشت نشا پدیده ای پنهانی و دور از چشم نیست که فرد آن را به صورت مخفیانه و دور انظار دیگران با عذاب وجدان زیاد انجام دهد. از طرفی این موضوع  فقط محدود به کشور ایران هم نیست، بلکه  کشورهایی مانند چین، هند و پاکستان هم مدت هاست که دچار این مشکل هستند و نیروی علمی شان در غرب مشغول به تحصیل هستند. این کتاب به ما می گوید که این موضوع در همه جهان جاری هست و همیشه دانشجویان یک دانشگاه با امکانات دیگر به سمت دانشگاهی با وضعیت مطلوب تر جذب می شوند همان طور که این معادله بین دانشجویان دانشگاه سوربون فرانسه و دانشگاه های درجه دو آمریکا اتفاق می افتد. طبیعی بودن این امر از ویژگی های اصلی آن است و این امر یک مسأله زیرزمینی نیست و هیچ مافیایی در آن دخالت ندارد.

مصیبت نشت نشا آن جاست که کتاب به ما می فهماند دانشگاه های ما ارتباطی به کشورما ندارند و در واقع شعبه های از شعبه های دانشگاه های خارجی است و ما برای آنان نیرو تربیت می کنیم  و در آخر به آنان می سپاریم. همین نگاه متفاوت نویسنده به این مساله باعث شده است که کتاب خود را جذاب و خواندنی نشان دهد.

«… به دانش جوی کشاورزی مان آموزش می دهیم که از جنگل ها چگونه محافظت کند. به او توصیه می کنیم که در آب و هوای  مرطوب چه درختانی  را به عمل آورد. به او یاد می دهیم که حفظ محیط زیست چه اهمیتی دارد… بنده خدا  از زیر آن پنجاه تومانی بزرگ [دانشگاه تهران] که بیرون آمد، کویر می بیند و بیابان و کوهستان! پرس و جو می کند و می فهمد که اصالتاً از تکست اروپایی درس خوانده است. رمق دانشجوی مهندسی مان را می کشیم که یاد بگیرد…»