«فلسفه و مسئله اجتماعی» نوشته مورخ و فیلسوف مشهور آمریکایی، ویل دورانت، به رابطه پیچیده بین فلسفه و مسائل اجتماعی مهم زمان خود می‌پردازد. این اثر که در سال 1917 منتشر شد، کاوشی عمیق در مورد چگونگی تلاقی اندیشه فلسفی با چالش‌های پیش روی جامعه است. دورانت که بیشتر به خاطر مجموعه تاریخی خود “تاریخ تمدن” شناخته می‌شود، از بینش دقیق و درک جامع خود از تاریخ و فلسفه برای پرداختن به نقش تحقیق فکری در حل مشکلات اجتماعی استفاده می کند.
دورانت در این کتاب تلاش می کند تا سهم بالقوه فلسفه در بهبود شرایط اجتماعی را بررسی کند. تز اصلی او حول این ایده می چرخد که فلسفه، زمانی که به درستی به کار گرفته شود، می تواند هم چارچوبی انتقادی و هم راه‌حل‌های عملی برای مسائل اجتماعی که بشریت را آزار می‌دهد ارائه دهد. دورانت جدایی سنتی فلسفه از زندگی روزمره را نقد می‌کند و استدلال می‌کند که این رشته اغلب بیش از حد انتزاعی بوده و با مشکلات دنیای واقعی که مردم با آن مواجه هستند، جدا شده است. او معتقد است که برای اینکه فلسفه واقعا مرتبط باشد، باید با زمینه اجتماعی درگیر شود و برای رفع نیازهای عملی جامعه تلاش کند. دورانت با تعریف مشکل اجتماعی شروع می‌کند، که به نظر او چالش ایجاد جامعه‌ای است که بتواند نیازهای همه اعضایش را به اندازه کافی برآورده کند. او ابعاد مختلف این مشکل از جمله نابرابری اقتصادی، فساد سیاسی و بی عدالتی اجتماعی را بررسی می‌کند. او در سراسر کتاب معتقد است که این مسائل صرفا دغدغه‌های عملی نیستند، بلکه عمیقا در مبانی فلسفی جامعه ریشه دارند. دورانت با بررسی باورها، ارزش‌ها و مفروضات نهفته‌ای که ساختارهای اجتماعی را شکل می‌دهند، به دنبال کشف ریشه‌های فلسفی مشکلات اجتماعی است. یکی از کمک‌های کلیدی «فلسفه و مسئله اجتماعی»، تحلیل تاریخی آن از چگونگی رویکرد سنت‌های مختلف فلسفی به مسائل اجتماعی است. دورانت تکامل تفکر اجتماعی را از یونان باستان تا دوران مدرن دنبال می‌کند و مشارکت و محدودیت‌های مکاتب مختلف فکری را برجسته می‌کند. برای مثال، او ایده‌آلیسم افلاطون و عمل‌گرایی ارسطو را مورد بحث قرار می‌دهد و دیدگاه‌های آن‌ها را درباره نقش فرد و دولت در مقابل هم قرار می‌دهد. او همچنین به بررسی نظریه‌های قرارداد اجتماعی هابز، لاک و روسو و همچنین ایده های انقلابی مارکس و انگلس می پردازد. دورانت استدلال می‌کند که هر یک از این رویکردهای فلسفی بینش‌های ارزشمندی ارائه می‌دهند، اما کاستی‌های خود را نیز دارند. او آرمان‌گرایان را به دلیل دوری بیش از حد از دغدغه های عملی و مادی‌گرایان را به دلیل غفلت از ابعاد معنوی و اخلاقی زندگی انسان نقد می‌کند. دورانت از طریق این تحلیل انتقادی، از ترکیب سنت‌های فلسفی، با ترکیب نقاط قوت رویکردهای مختلف برای ایجاد چارچوب جامع‌تر و موثرتر برای پرداختن به مشکلات اجتماعی دفاع می‌کند. دورانت علاوه بر تحلیل تاریخی خود، دیدگاه فلسفی خود را در مورد چگونگی برخورد با مسائل اجتماعی ارائه می‌دهد. او بر اهمیت ملاحظات اخلاقی تأکید می‌کند و استدلال می‌کند که یک جامعه عادلانه باید بر اساس اصول اخلاقی بنا شود. او از نوعی پراگماتیسم اخلاقی حمایت می‌کند، که در آن تحقیق فلسفی به سمت نتایج عملی هدایت می‌شود که رفاه افراد و جوامع را بهبود می‌بخشد. دورانت معتقد است که فلسفه نه تنها باید تحلیل و نقد کند، بلکه باید راه حل های عملی و قابل اجرا در دنیای واقعی ارائه دهد.
به طور خلاصه، «فلسفه و مسئله اجتماعی» ویل دورانت اثری مهم است که نقش حیاتی فلسفه را در پرداختن به مسائل اجتماعی بررسی می‌کند. دورانت از طریق تحلیل تاریخی و بینش های فلسفی خود از رویکردی عملی و اخلاقی به فلسفه دفاع می‌کند، رویکردی که به دنبال درک و حل مشکلات مبرم جامعه است. کار او کمک قابل‌توجهی به تفکر فلسفی و نظریه اجتماعی است و فراخوانی بی‌زمان برای پر‌کردن شکاف ارائه می‌کند.