نقش خدا به عنوان مبدأ هستی و آفریدگار فعال لمایرید؛ نقش پیامبران به عنوان رهبران و راهنمایان امت؛ نقش امام به عنوان زمامدار و مسئول امت و مدیر جامعه؛ نقشی است که باید به آزادی انسان لطمه وارد نیاورد. اگر این نقش‌ها بخواهد به آزادی انسان لطمه وارد بیاورد برخلاف مشیت خدا عمل شده است.
دین به عنوان آیین بهتر زیستن، پاسخگوی نیازهای واقعی بشر بوده و به روشنی به تبیین فلسفه هستی می‌پردازد.
شناخت جهان بیرون (هستی) و جهان درون (انسان) موضوع فلسفه دین است و تکاپو در این جهت به چیستی فلسفه زندگی و هدف حیات پاسخ می‌دهد.
شهید آیت‌الله دکتر بهشتی به عنوان آموزگار سترگ دین همواره در راستای تعلیم حقیقت دین گام برداشته و در این راه خدمات شایانی را سامان داده است.
سلسله درس‌گفتارهای فلسفه دین تلاش ستوده‌ای است از شهید بهشتی برای تشریح فلسفه دین و مصون داشتن آن از کج‌فهمی‌ها برای معلمان دروس تعلیمات دینی تا آموزه‌های دین را با درک کامل تعلیم نمایند و فرصت آموزش تعلیمات دینی را به آموختن درس زندگی و تربیت نسل آینده تبدیل کنند.

کتاب حاضر، سخنان «شهید بهشتی» در جمع دبیران مدارس بوده است. در ابتدا وی به فلسفهٔ دین، تکامل بشری از دیدگاه اسلام و مارکسیسم پرداخته و در ادامهٔ آگاهی علمی، حرکت و تکامل داده را بررسی کرده و به مباحثی در باب خلقت، قرآن و تکامل انسان، انواع فرضیه‌های تکاملی خلقت، انسان و اختیار، نهضت‌های جهانی اسلام و سیر تکامل هستی پرداخته است. نظم عادل اجتماعی، پیروزی نهایی حق، جهانی‌بودن نهضت، وحی، نقش اساسی و گسترده فؤاد، ساختن سلول زنده، پیدایش انسان و … مورد بررسی و توجه قرار گرفته است.