این کتاب در سه بخش تنظیم گردیده است:
بخش نخست که در کتاب با عنوان”به جای مقدمه” آورده شده، مشتمل بر سخنرانی رهبر معظّم انقلاب در کنگره‌ی جهانی امام رضا(علیه‌السلام) می باشد. ایشان در این سخنرانی که در سال 1365 ایراد گردیده به تبیین نظریه‌‌ی انسان 250 ساله پرداخته اند.
بخش اصلی کتاب نیز به چهار گفتار از ایشان پیرامون مبارزات سیاسی و فرهنگی حضرت زین العابدین(علیه‌السلام) اختصاص یافته که این گفتارها در سال 1352 در جمع پرشور جوانان و نمازگزاران “مسجد کرامت” شهر مشهد مقدّس پس از اقامه‌ی نماز مغرب و عشا بیان شده است.
همچنین با هدف غنای مطالب و تکمیل مباحث و نظرات معظّم له در موضوع زندگی امام سجّاد(علیه‌السلام)، مجموعه مصاحبه‌های مجلّه‌ی پاسدار اسلام با ایشان که در سال 1361 صورت گرفته و در شماره‌های 6 تا 12 آن نشریه منتشر گردیده بود نیز به همراه برخی اضافات و ارجاعات در بخش سوم کتاب آورده شده است.
علی –
ایشان در این سخنرانی ضمن تبیین دقیق نظریّه‌ی انسان ۲۵۰ ساله و اثبات دیدگاه مبارزات حادّ سیاسی ائمّه (علیهم السلام) به ترسیم کلّی نمودار این مبارزات پرداخته‌اند. همچنین در این بخش بحث نسبتاً مبسوطی در خصوص