کتاب نهضت ترجمه آثار مولیر در ایران و نواحی خاورمیانه (از آغاز تا پایان قرن نوزده میلادی) و کمدی موسیو پورسنیاک – جلد چهارم نوشته نیایش پورحسن، از مجموعه سیری در تاریکی های نمایش و ادبیات نمایشی ایران در عصر قاجار، به نقد و تفسیر آثار مولیر و همچنین تاریخچه و نقد نمایشنامه نویسی در ایران و فرانسه می پردازد.

مولیر هم در اروپا و هم در خاورمیانه و ایران به عنوان یکی از برجسته ترین و تأثیرگذارترین نویسنده ها در ادبیات دراماتیک شناخته می شود. آثار او پیوسته به عنوان اولین الگو و همین طور منبعی برای ترجمه و الهام بخش کمدی نویسی در مناطق خاورمیانه در قرن 19 میلادی شمرده می شود.

نمایشنامه کمدی موسیو پورسنیاک نسبت به دیگر نمایشنامه های معروف مولیر، کمتر شناخته شده است و این موضوع را می توان در کتاب های تألیفی و ترجمه ای که درباره زندگی و آثار او چه در ایران و چه در جهان نوشته شده، شاهد بود.

در تاریخ نهضت ترجمه و اقتباس کمدی های مولیر در ایران که از سال 1286 قمری شروع و تا امروز ادامه یافته است، کمدی موسیو پورسنیاک از معدود آثاری است که هم ترجمه شده و هم چندین اقتباس از آن انجام شده است، اما به این دلیل که بعد از گذشت سال های بسیار و با وجود تلاش های بعضی از محققان آن طور که باید و شاید تا به امروز به تاریخچه جامع و کاملی از تئاتر ایران دست پیدا نکرده ایم، به همین دلیل این ترجمه ها و اقتباس ها هم به سادگی از تاریخ ادبیات نمایشی ایران محو شده اند.

کتاب پیش رو، اولین ترجمه کمدی موسیو پورسنیاک در ایران است که در سال سوم پادشاهی مظفرالدین شاه قاجار از طرف کاتبی به نام احمدالحسینی ابن میرزا علیرضای امین دواب تفرشی نوشته شده است. اما متأسفانه نام مترجم و تاریخ دقیق ترجمه مشخص نیست. آنچه معلوم است، این است که این نمایشنامه کمی قبل از سال 1316 ه. ق ترجمه شده و با وجود اینکه روی کاغذ آمده، به علت عدم انتشار تا سال ها بعد به فراموشی سپرده شد.