«مير و علمدار» شنيدني ترين و پر افتخارترين قصۀ تاريخ است كه از زبان مادري دل سوخته نقل مي شود. در اين كتاب «ام البنين» سفرۀ دلش را براي عباسي كه ديگر نيست  بازكرده و سرگذشت عاشقانۀ خود و فرزندش را بازخواني مي كند. بيان ادبي داستان همراه با برداشت هاي عارفانه اي كه در روايت ام البنين ديده مي شود كتاب را به اثري زيبا تبديل كرده است. كتاب از قيد زمان فارغ است و در جاي جاي نوشتارش از گذشتگان و آيندگان ياد مي كند. راوي قصه را از زندگي خود آغاز مي كند و خوشحال است از اينكه در زمان عظمت و شكوه زنان چشم به جهان گشوده است نه در زمان غربت زن عصر جاهليت. قصه ادامه ميابد و ام البنين از علي و  فاطمه مي گويد و از اينكه چگونه افتخار بودن در خاندان اهل بيت(ع) را پيدا كرده است. عظمت امام علي (ع) در بيان شيواي اين مادر دلسوخته حس تازه اي به آدم مي دهد: « تو پسر همان پدري كه ما از بچگي قصه هنرهاي بي نظير حماسي و ميداني او را از پدر و مادر زياد شنيده بوديم. هيچ كس حتي تا به آن موقع  هم يك بدي از علي (ع) نگفته بود. مگر از روي حسادتي كه به او داشت. نه حق كسي را خورد، حتي از حق خودش هم گذشت به شوق ياري ديگران. نه هيچ وقت از پيامبر اكرم(ص)  طلب چيزي كرد، حتي براي رفع فقر زندگيش. نه… »

در اين درد دل مادرانه، ارادت احساسي و معرفتي او نسبت به فاطمۀ زهرا(س) نشان دهنده شخصيت بي نظير اين بانوي فداكار است:

« اسمم را كه پدرت صدا مي كرد؛ فاطمه، من احساس سربلندي مي كردم. پدر و مادرم به تبرك نام دختر پيامبر(ص)، اسم مرا هم گذاشتند فاطمه. مي داني عزيز دلم: اسم ها، رسم ها را فرياد مي زنند. وجودها را نشان مي دهند.»