این کتاب یکی از متفاوت ترین نوشته های ژید است، زیرا می کوشد خود را به نفع واقعیت حذف کند، او شاهدی توانمند است که می خواهد مجدانه به نفع حقیقت نهفته در واقعیت جاری در دو پرونده قضایی دادگاه (روان) خودش را کنار بکشد. مادری دختر بیست و پنج ساله سالم و هوشیارش را در اتاقی تاریک و نمور حبس کرده و پسری معصوم و آرام که از کودکی در مزارع کارگری می کرده به ناگاه ارباب و همه اعضای خانواده اش را به قتل می رساند. به راستی چه کسی یا چه کسانی در این دو فاجعه غریب مقصرند و چگونه می توان بی هیچ قضاوتی صرافا مشاهده کرد.