«قصر الشوق» دومین رمان از سه گانه نجیب محفوظ، همچون دو دیگر آن «بین القصرین» و «سکریه» نام محله ای در قاهره است.
جهان عرب تا پیش از قرن بیستم، فاقد تاریخچه ای درخور توجه در رمان نویسی بود. در عوض، دیگر شیوه های روایت مانند آنچه در هزار و یک شب مورد استفاده قرار می گرفت، در ادبیات این منطقه استفاده می شد. اما چیزی به نام رمان، آنگونه که شاهد پیشرفت آن از زمان انتشار دن کیشوت در غرب بودیم، وجود نداشت. تأثیر فرهنگ غرب در این دوره، در مصر مانند هند و ژاپن بسیار قابل توجه بود. در مصر، این تأثیر حوالی سال های 1883 در قالب اشغال آن کشور توسط انگلیس آغاز شد، این تأثیر هنگامی که مصر به صورت تحت الحمایه انگلیس در طول جنگ جهانی اول درآمد به اوج خود رسید. این بدان معنا بود که نویسندگانی چون محفوظ به گنجینه ای از ادبیات که به قرنها پیش بازمی گشت و دستخوش دگرگونی های مختلفی شده بود، دسترسی پیدا کردند. سنت رمان نویسی در غرب از زمان دن کیشوت تا رمان های رئالیستی و روانشناختی جوزف کنراد و هنری جیمز و در نهایت رمان های مدرن جیمز جویس تحول یافته است.