کتاب حاضر با توجه به خلاء مباحث نظری در عرصة مطالعات تاریخی و فقدان منابع غنی و روزآمد در زمینة فلسفة تاریخ، روش‌شناسی تاریخی و مکاتب تاریخ‌نگاری در محافل علمی و دانشگاهی جامعة ایران به منظور برداشتن گامی در جهت پر کردن خلاء مذکور تدوین گردید. غنای علمی مقالات این کتاب که از برجسته‌ترین فیلسوفان و روش‌شناسان تاریخ و صاحب‌نظران عرصة تاریخ‌نگاری انتخاب شده‌اند و نیز روزآمد بودن و تازگی مقالات که عمدتاً مربوط به سال‌های پایانی دهة 1990 میلادی هستند؛ ارزش و جایگاه ویژه‌ای به این کتاب می‌بخشد، به طوری که به جرأت می‌توان اثر حاضر را نخستین پژوهش جامع و مدون در حوزه‌های سه گانه فلسفة تاریخ، روش‌شناسی تاریخی و تاریخ‌نگاری به زبان فارسی دانست. از این‌رو مطالعه این کتاب هم برآورندة نیازها و دغدغه‌های فکری و نظری دانشجویان و اساتید رشته‌‌های تاریخ، فلسفه و علوم اجتماعی خواهد بود. و هم سایر علاقه‌مندان و مخاطبان این حوزه‌ها مطالعة آن را مفید و مثمرثمر خواهند یافت.