با صدایی که انگار بابت آواز‌خواندن خش‌دار شده بود پرسیدی چند وقت گذشته؟ معمولا دانش‌آموزان هستند که یادشان می‌ماند چند وقت است مدرسه را ترک کرده‌اند نه معلم. همین را به تو گفتم و اضافه کردم زمان به‌قدری سریع می‌گذرد که دیگر نمی‌شود اعصار را از هم تشخیص داد و من آدم‌هایی را می‌شناسم که پنج‌نسل با هم فاصله دارند در‌حالی که اختلاف سنی‌شان فقط بیست‌سال است.

این چیزی بود که یاد گرفتم: دوران خوشی برای همه نیست. و واکنشت باید این باشد. باید بگویی هی مرد عجب افتضاحی. من واقعا متاسفم. وحشتناکه! این درس اول است. اگر نتوانی بگویی وای خدای من بدتر از این ممکن نیست درمانگر خوبی نیستی. و یک چیز دیگر! نمی‌توانی برای درد و رنج دیگران توجیه بتراشی اصلا طرفش نرو. مثل ستایش از تنها پای کسی است که یک پایش را قطع کرده‌اند. خودش می‌داند یک پای سالم دارد. لازم ندارد شما بهش اشاره کنید.

سعی می‌کنم به خودم بگویم«این روزها همه بدهی دارند» ولی این حقیقت که بدهکاری همه‌گیر است دردی از من دوا نمی‌کند، همان‌طور که آگاهی از شیوع طاعونی مرگبار کمکی به طاعون‌زده نمی‌کند.

استلا گفت که خودش را تصور کرده که سال ۱۹۷۳ است و در کلوب سی‌بی‌جی‌بی می‌خواند ولی ما در دورانی زندگی می‌کنیم که دیگه نمی‌شه هنجارشکنی کرد. مورل گفت:«تعجب‌ نکن استلا. محافظه‌کاری مثل جرم دندونه، حتی بعد از تراشیده‌شدن بدتر از قبل تشکیل می‌شه. پی چیزی که الان مجازه ممکنه دوباره تبدیل به تابو بشه.»

متوجه شدم که هر بار صندلی‌اش را عقب می‌دهد و بعد دوپایه‌ی جلو را بر زمین می‌کوبد، چند میلیمتر جلو می‌آید. گفت تاریخ دور تسلسل باطل مردمان و تمدن‌ها نیست، سلسله‌ی آزمایش‌های کور است. گفت اولین نشان جنون بی‌توجهی است به چراغ عبور عابر ممنوع سر چهارراه. گفت مهم‌ترین تاثیر دنیای دیجیتال بر زندگی ما این است که وقتی می‌بینیم یکی دارد عکس می‌گیرد دیگر صبر نمی‌کنیم که عکسش را بگیرد و از جلو دوربینش رد می‌شویم.«همین‌طور راهمان را مثل گاو می‌کشیم و می‌ریم.»

ای خدا، چرا نقش من در این دنیا صرفا دلقک سقوط‌کرده نیست؟ چرا باید دلقک سقوط‌کرده‌ای باشم که بقیه‌ی دلقک‌های سقوط‌کرده رویش سقوط می‌کنند؟ به عبارت دیگر چرا روی پیشانی‌ام نوشته هر پیرزنی که در سوپرمارکت لیز می‌خورد باید بازوی مرا بگیرد؟