کتاب درآمدی بر جنبش دانشجویی در ایران (۱۳۵۷-۱۳۲۰) نوشته هوشنگ جیرانی است، هدف این کتاب، بررسی ویژگی‌های جنبش دانشجویی ایران در فاصلهٔ سال‌های ۵۷ -۱۳۲۰ است. در پژوهش فوق سعی بر این است که رابطهٔ میان رشد و افول جنبش دانشجویی ایران که از طریق مسالمت‌آمیز فعالیت می‌کرد با رشد اقتدار و استبداد نفتی محمدرضا شاه بررسی شود و نقش استبداد مذکور در ظهور جنبش‌های دانشجویی در دایرهٔ جنگ‌های چریکی و نمونهٔ خارج از کشور آن مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گیرد.

یکی از مهمترین گروه‌هایی که در انقلاب فعالیت و نقش بی‌بدیلی داشت جنبش دانشجویی بود که پایه‌های آن در دانشسرای عالی و سپس دانشگاه تهران گذاشته شد. با بنیادگذاری نظام نوین دانشگاهی که گرته‌برداری از نظام دانشگاهی غرب بود عملاً علوم جدید و افکار تازه به جامعهٔ سنتی ایران تزریق و راه برای دگرگونی‌های وسیع در بنیان‌های نظری و عملی کشور هموار شد. تأسیس دانشگاه تهران ضرورتی اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی بود. پس از استقرار حکومت رضاشاه و آغاز دگرگونی‌های زیربنایی در ایران، نیاز به کادرهای لازم برای مؤسسات اداری، حقوقی، نظامی، آموزشی و صنعتی بیش از پیش احساس شد. در واقع با تغییرات و دگرگونی‌هایی که در جامعه شکل می‌گرفت تربیت نیروهای تحصیل‌کرده برای ساختار نوین جامعه نیز ضرورت پیدا کرد که تأمین این نیاز لاجرم بر عهدهٔ دانشگاه گذاشته شد. این کتاب فعالیت‌های این گروه تاثیرگذار را بررسی می‌کند.