حسین فاطمی در خانواده‌ای اهل دین و روحانی در سال ۱۲۹۶ و در شهر نایین به دنیا آمد. تولد سید حسین نیم‌روز عاشورای سال ۱۳۳۸ هجری قمری است که مصادف می‌شود با  ۱۲ مهر ۱۲۹۸ خورشیدی. پدرش سید علی محمد معروف به سیف العلماء از روحانیون بزرگ نایین بود.

در ۲۹ اسفند ۱۳۲۹ طرح ملی‌شدن صنعت نفت ایران در مجلس شانزدهم تصویب شد. هم‌زمان در مجلس پیشنهاد نخست‌وزیری مصدق مطرح شد، مصدق موافق بود و اجرای قانون ملی‌شدن صنعت نفت را در رأس برنامه‌های خود قرار داد، در ۱۲ اردیبهشت ۱۳۳۰ مصدق اعضای کابینه خود را به مجلس معرفی کرد، حسین فاطمی هم در ۳۰ اردیبهشت ۱۳۳۰ به‌عنوان معاون سیاسی خود معرفی کرد. انتخاب حسین فاطمی برای این جایگاه اول با مخالفت مجلس روبه‌رو شد اما با دفاعیات فاطمی و مصدق سرانجام مجلس به فاطمی رأی اعتماد داد.

فاطمی در جایگاه سخنگوی دولت هر روز کنفرانس خبری داشت و همچنین سرمقاله‌های «باختر امروز» را می‌نوشت تا از تشنجات ناشی از اخبار غیرموثق و شایعات جلوگیری کند، بعد از تصویب شدن قانون ملی شدن صنعت نفت ایران، شرکت نفت ایران و انگلیس از دولت مصدق نزد دادگاه بین‌المللی لاهه شکایت کرد. فاطمی استعفا داد تا در مجلس نماینده شود و بازویی قدرتمند برای مصدق باشد، او رای آورد اما ترور شد، هرچند جان سالم به در برد اما به دلیل بستری بودن در بیمارستان نتوانست در مجلس حضور داشته باشد.

حسین فاطمی بعد از کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ در خانه‌ی دوستانش مخفی شده بود تا ۶ اسفند که دستگیر شد. پریوش سطوتی همسر فاطمی در مورد نحوه دستگیری همسرش در اسفند سال ۱۳۳۲ می‌گوید دکتر فاطمی بعد از ۲۸ مرداد، دو الی سه ماه در منزل یکی از نزدیک‌ترین دوستانم مخفی بود. اما چون جایزه‌ی بزرگی برای او گذاشته بودند یکی از خدمه به ساواک اطلاع می‌دهد و آن‌ها هم دستگیرش می‌کنند.

فاطمی به لطف فداکاری خواهرش سلطنت فاطمی از یک ترور دیگر هم جان سالم به‌در می‌برد اما سر انجام در سحرگاه  ۱۹ آبان درحالی که به شدت زخمی و آسیب دیده بود با برانکارد به جوخه‌ی اعدام برده می‌شود و با تیراندازی به وسیله نعمت‌الله نصیری و تیمور بختیار با شلیک سه گلوله کشته می‌شود. پس از اعدام حکومت قصد تحویل بدن حسین فاطمی به خانواده‌اش را نداشته اما با پیگیری‌های سلطنت، فاطمی خواهرش جنازه او تحویل گرفته می‌شود و در قبرستان ابن بابویه تهران در کنار کشته‌شدگان ۳۰ تیر دفن می‌شود. خواهرش در کنار قبرش علیه رژیم شاه سخنرانی محکمی می‌کند.

کتاب الماس های تاریخ به دست‌نوشته‌های حسین فاطمی می‌پردازد و نظرات و دیدگاه او را تحلیل و بررسی می‌کند.