از استالین تا یلتسین

استالین مدت‌ها پس از مرگش و درست تا هنگام فروپاشی شوروی در ۱۹۹۱ هم‌چنان داشت مسیر مبارزه‌ی قدرت داخلی کرملین را تعیین می‌کرد. میخائیل گورباچف مصمم بود میراث استالین را حذف کند، در حالی که مخالفان محافظه‌کار او متعهد به حفظ آن بودند و هر دو به نام حکومت کمونیسم چنین می‌کردند.
به این ترتیب، استالین همیشه کلید درک اتحاد شوروی بود. حکومت سی‌ساله‌ی او مهم‌ترین نفوذ و تأثیر را بر تمام رفتارهای بعدی شوروی گذاشت. میراث استالین، روشن می‌ساخت چرا رهبران و مردم شوروی معمولاً غیر از دیگر مردم جهان فکر و عمل می‌کردند. باید به خاطر داشت که با وجود همه‌ی آن‌چه که گفته شده، هیچ کشور دیگری مستقیماً تحت سلطه‌ی استالین زندگی نکرده بود. این تجربه‌ی منحصر به فرد استالینیستی و سقوط چشم‌گیر آن، به موقعیت فعلی، نیاز به بررسی همه‌جانبه دارد تا کلیه‌ی مسائل بعدی تاریخ شوروی در جایگاه مناسب خود قرار داده شود.