کتاب «آزادی و حیثیت انسانی» اثر محمدعلی جمالزاده، نویسنده و مترجم معاصر است.

در این کتاب ضمن بررسی معنا و مفهوم آزادی و مقام و جایگاه آن، به فلسفه آزادی اشاره شده است.

آزادی تفکر، آزادی عقیده، آزادی مذهبی، آزادی سیاسی معرفی شده و پیش‌زمینه‌های این نوع آزادی و موانع آن، همچنین فلسفه و آفات و عوامل تهدیدکننده‌ی آن مورد بحث و بررسی قرار گرفته است.

در بخشی از آغاز کتاب درباره‌ی معنا و مفهوم آزادی می خوانیم:

«آزادی، یعنی نبودن غل و زنجیر و عدم رادع و مانع و جبر و تحمیل یعنی اسیر نبودن و زندانی نشدن _ آزادی به معنای امنیت داشتن پس از ابراز عقاید و اندیشه‌هاست. اگر مردم از گفتن حقایق طفره روند و عقاید و اندیشه‌های خود را در قلب و دل خود پنهان نگه دارند و از حکومتیان (زمان خودشان) و دیگر مردمان بترسند و احساس ناامنی کنند، یقینا در چنین جامعه‌ای آزادی نیست، جامعه‌ای که گروه تفتیش عقاید دارد (مثل پاپ‌های قرون وسطی در اروپا که دستگاه انگزاسیون ساخته و مفتشان را برای بررسی عقاید و اندیشه‌های مردم به همه جا می فرستادند) و آن گروه «وحشت و اضطراب» ایجاد کرده است، مسلما در چنین جامعه‌ای نمی توان ادعای «آزادی» کرد. در نظامی که «دستگاه‌های سانسور و منع» وجود دارد، و شهروندان در گفتن و نوشتن و هنرآفرینی و غیره آزاد نیستند، چگونه می توان احساس «آزادی» کرد. زمانی که «قدرت تفکر و اندیشیدن و تعقل» از قومی گرفته شده و خط قرمزهای زیاد و نامعلومی کشیده شود، دیگر شکی در «ذبح شدن آزادی» نمی ماند، حتی جایی که فقر و گرسنگی و بینوایی بیداد می کند و مردم گرفتار روزمرگی شده‌اند، «آزادی» مفهومی ندارد.»