اردیبهشت و خرداد سال ۱۳۶۰ و در اوج شدت مناقشات سیاسی بین طرفداران احزاب و گروه‌های سیاسی در ایران پس از انقلاب اسلامی، سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران تصمیم به برگزاری جلسات مناظره با شرکت نمایندگان گروه‌ها و احزاب سیاسی درباره موضوعات مورد اختلاف گرفت؛ دعوتی که مورد پذیرش برخی گروه‌ها قرار گرفت، اما از طرف برخی گروه‌هایی که نسبت به عدم اجرای مباحثات آزاد در صدا و سیما اعتراض داشتند اجابت نشد. به ناچار جلسات مناظره بدون حضور آن گروه‌های سیاسی، در زمینه مواضع سیاسی و ایدئولوژیک اعلام شده احزاب سیاسی شرکت کننده، برگزار شد.

در همین راستا، مناظره تلویزیونی «آزادی، هرج و مرج و زورمداری» طی پنج جلسه با حضور آیت‌الله دکتر سیدمحمد حسینی بهشتی به نمایندگی از حزب جمهوری اسلامی، دکتر حبیب‌الله پیمان به نمایندگی از جنبش مسلمانان مبارز، مهدی فتاپور به نمایندگی از سازمان چریک‌های فدایی خلق (اکثریت)، و دکتر نورالدین کیانوری به نمایندگی از حزب توده ایران برگزار شد.

بنیاد نشر آثار و اندیشه‌های شهید آیت‌الله دکتر بهشتی در سال ۱۳۸۱ به نوارهای جلسات اول و دوم دسترسی پیدا کرد و متن آن را منتشر نمود. اینک پس از گذشت چهارده سال، جست‌وجو برای یافتن نوارهای جلسات سوم، چهارم و پنجم به نتیجه رسیده و متن آنها را در این مجلد، به عنوان بخش مکمل آن کتاب در اختیار خوانندگان قرار می‌دهیم. همانطور که ملاحظه خواهید کرد، مباحث مطرح شده هم به لحاظ محتوا، هم به لحاظ روش و هم به لحاظ منش نمایندگان گروه‌های شرکت‌کننده، بسیار جالب توجه است و نشان‌دهنده درجه رواداری و میزان سعه صدری است که برخلاف افسانه‌پردازی‌های برخی از تاریخ‌بافان، در آن سال‌ها بر جامعه ما حکمفرما بوده است.