باید سید احمد کسروی (۱۲۶۹-۱۳۲۴ ه ش) مورّخِ بزرگ و زبانشناس عظیم الشأن ایران در نیمه اول قرن بیستم را مورد توجه قرار دهیم؛ کسی که جانش را بر سرِ عقایدش نهاد ولی موجی را که در تاریخ فرهنگی و اجتماعی ایران به وجود آورد، هیچ کسی نمیتواند نادیده بگیرد. من نیز با کسروی، درین نکته، موافقم که یکی از علل، و شاید هم تنها علّت، در عقبماندگی جوامع اسلامی، تصوف است؛ اما بمانندِ کسروی نمیخواهم این «علّتِ بدبختی» را با دشنام و ستیزهجویی از میان بردارم، زیرا برای من بمانندِ روز روشن است که عرفان و تصوف، با مخالفتهایی از نوعِ مخالفتِ کسروی هرگز از میان برداشته نخواهد شد.
حامد
28
دی